سن گندم – بیماری مهم گندم و جو

مقدمه

گندم و جو از جمله محصولات اصلی در کشاورزی هستند که تامین بخش اصلی خوراک مردم را منجر (سن غلات) می شوند. در نتیجه نحوه ی زراعت این اقلام و محافظت از آن ها نه تنها برای کشاورز بلکه برای اقشار جامعه نیز ضروری است. در این نوشتار در رابطه با بیماری سن غلات یا سن گندم که یکی از اصلیترین آفات گندم و جو می باشد صحبت خواهیم نمود، پس در ادامه با هنر طبیعت سگال همراه باشد.

آفات و بیماریهای مهم گندم و جو

در ایران محققان به شناسایی بیش از 70 نوع حشره ی گیاه خوار پرداخته اند که این حشرات منبع تغذیه شان گندم و جو می باشد. حذف گونه های حشرات که خسارت اقتصادی نداشته

و همچنین از بین بردن دشمان طبیعی، طغیان احتمالی آفات بالقوه و کاهش تنوع زیستی در اکوسیستم های طبیعی را به همراه خواهد داشت. گسترش و طغیان آفت سن گندم در اثر تخریب مراتع به عنوان زیستگاه های دائمی این حشره وتبدیل آن ها به زمین های دیم کم بازده و فراهم نمودن بستر تغذیه مناسب تر برای تغذیه و تولید مثل آن، مثال خوبی برای نشان دادن چگونگی ایجاد و گسترش یک آفت در اثر تغییر اکوسیستم توسط نسل انسان می باشد. خوشبختانه به دلیل محدود بودن دامنه میزبانی آفات غلات و اینکه مکان زمستانگذرانی اکثر آن ها در خاک وبقایای محصول می باشد، جمعیت اکثر این آفات با تناوب زراعی و شخم بعد از برداشت به میزان زیاد کاهش خواهد یافت.

سن غلات – سن گندم

سن غلات یا سن گندم در مراحل مختلف رشدی گندم و جو از آن تغذیه می کند که نه تنها از لحاظ کمیت به آن ها آسیب می رساند بلکه کیفیت آن را نیز تحت تاثیر قرار خواهد داد که

بر روی کیفیت پخت نان تاثیر می گذارد. سن گندم در زمستان به صورت حشره کامل زندگی می کند که می توان آن ها را در زیر علف های هرز، شکاف زمین، زیر پوستک درخت و حتی زمین های کشت گندم و جو مشاهده نمود. پس از گذار از زمستان و شروع گرم شدن هوا، سن مادر به سمت مزارع گندم و جو رفتهو شروع به تغذیه می کنند. پس از حدود 2 هفته جفت  گیری کرده و روی برگ های گندم و جو تخم گذاری می کنند. معمولا تغذیه بیشتر سن غلات در زمان برداشت کامل شده و آن ها به پناهگاه تابستانی خود نقل مکان می کنند.

-خسارت سن غلات در مرحله پورگی

*در این مرحله، پوره ها باعث خرابی دانه ها می شوند و با وارد کردن آنزیم پپتیداز در دانه گندم، کیفیت نانوایی محصول را پایین می آورند.
* این ماده طعم و بوی نامطبوع و بدی دارد و برای سلامتی انسان زیان اور می باشد
* در سنین 4 و 5 پورگی؛ حداکثر عمل تغذیه برای کامل شدن دوره پورگی و پیدایش حشرات بالغ جدید اتفاق می افتد

 -خسارت آفت سن گندم مربوط به حشرات بالغ نسل جدید

* در این مرحله، آفت سن، برای ادامه رشد و توانایی پرواز به ارتفاعات و شروع استراحت تابستانی، نیاز بهتغذیه کافی از دانه های خوشه گندم دارد.
* این مرحله یکی از خطرناکترین مراحل آفت سن گندم که باعث چروکیدگی دانه های گندم می شود و مزه گندم نیز در این مرحله تغییر خواهد کرد و به تلخی می زند.

مبارزه با آفت سن غلات

مانند تمامی مبارزات با آفات این مورد نیز سه حالت در مبارزه دارد:

1. کنترل زراعی

_ برداشت زود هنگام

– زود کاشتن ويا کاشت وارياته هاي مقاوم تر

– وجين کردن کامل علف هاي هرز در تمام طول فصل

– تناوب کشت با محصولاتي غير از غلات

2. کنترل بیولوژیکی

به دليل اثرات فوري و آشکار بسياري از آفت کش های در دسترس، استراتژی مبارزه بيولوژيک در مقابل روش های شيميايی مورد غفلت قرار گرفته است.

3. کنترل شیمیایی

می توان گفت تقریبا تمام آفت کش ها بر روی این آفت تاثیر دارند، اما همیشه باعث کاهش جمعیت سن گندم نمی شود. در نتیجه در این حالت از سموم مناسب این کار استفاده کنید. کاربرد سموم باید در شرایط مساعد آب و هوایی انجام گیرد تا تاثیرگذار باشد.