رشد گیاه – عوامل مؤثر بر رشد گیاه

عوامل مؤثر بر رشد گیاه

به طور کلي دو گروه از عوامل، بر رشد گیاه موثر هستند که به عنوان عوامل محیطي و عوامل ژنتیکي بیان مي شوند.
– عوامل ژنتیکي:
منظور از عامل ژنتیکي همان ساختار ژنتیکي گیاه است. به عبارت دیگر با توجه به خصوصیت ژنتیکي، هر گیاه توان و استعداد معیني براي تولید دارد. عملكرد پتانسیل یا پتانسیل ژنتیكي به پتانسیل یا مقدار تولید گیاه در شرایط مناسب گفته مي شود. شناسایي عوامل محدود در محیط رشد یكي از اهداف پرورش دهندگان گیاهان مي باشد. آنها با حذف عوامل محدود کننده سعي در افزایش تولید تا حد پتانسیل ژنتیکي را دارند. اما به دلیل وجود عوامل محدودکننده، نمي توان به سقف پتانسیل رسید ولي مي توان به آن نزدیك شد.
– عوامل محیطي:
عوامل محیطي متعددي وجود دارند كه بیش از ۵۲ عامل محیطي، تاكنون شناسایي شده اند، که مي توانند رشد گیاه را تحت تاثیر قرار بدهند.
محیط :
مجموعه اي از شرایط خارجي که رشد و تکامل موجودات زنده از جمله گیاهان را تحت تاثیر قرار مي دهد، را محیط مي گویند. از جمله عوامل داخلي به ژنتیك گیاه مي توان اشاره كرد. ولي تعدادي از عوامل كه در خارج از گیاه وجود دارند و رشد گیاه را تحت تاثیر قرار مي دهند را تحت عنوان محیط شناسایي كرده اند.

تقسیم بندي عوامل محیطي

عوامل محیطي به دو دسته تقسیم مي شوند :
۱ )عوامل محیطي مفید یا اصطالحاً عوامل محیطي ضروري كه حتماً نور، دما و خاک مناسب و آب کافي؛
۲ )عوامل محیطي که براي رشد گیاه زیان بار هستند.

آیا عوامل محیطي موثر بر رشد گیاه قابل کنترل هستند؟

عوامل محیطي متعدد مي باشند و به طور مثبت یا منفي، رشد گیاه را تحت تاثیر قرار مي دهند. ممکن است عوامل محیطي در باغ و باغچه خیلي قابل کنترل نباشند مانند نور. اما بعضي از این عوامل با یک مدیریت صحیح قابل کنترل هستند مثال رطوبت خاک، اگر آبیاري طبق اصول مناسب باشد مي توان رطوبت خاک را در یک حدي که براي رشد گیاه مناسب باشد
کنترل كرد. اما در محیط گلخانه و یا محیط بسته که گلها و گیاهان زینتي تولید و تکثیر مي شوند، عوامل محیطي قابل کنترل هستند. یعني مي توانیم با روشن کردن المپ، مقدار نوري كه براي رشد گیاه مناسب است را افزایش دهیم. پس در محیط گلخانه مي توان خیلي از عوامل محیطي را کنترل کرد ولي در فضاي بیرون بعضي از این عوامل از کنترل ما خارج هستند. بخشي از عوامل محیطي مفید و بخش دیگر زیان آور هستند. از جمله عوامل محیطي زیان آور مي توان به گرماي زیاد، خشکي، سرما، شوري خاک و آلودگي هوا اشاره کرد. هدف شناسایي عوامل محیطي زیان آور و حذف آنها از محیط رشد گیاه مي باشد. براي این منظور گیاهان را در خاك شور یا هواي آلوده پرورش نمي دهند. و با آبیاري به موقع از خشكي گیاه و كمي آب جلوگیري مي كنند به عبارت دیگر عوامل محیطي زیان آور را حذف و عوامل محیطي مفید را تقویت مي كنند.