بذر سالم، کاهش هزینه های سنگین سم پاشی

بذر سالم، کاهش هزینه های سنگین سم پاشی

بذرها محل بسیار مناسبی برای زندگی برخی از میکروارگانیسم ها بوده و توانایی حمل و نگهداری انواع مختلف قارچ ها، باکتری ها، ویروس ها و نماتدهای مولد بیماری های گیاهی (بیماری بذرزاد) را دارا می باشند. بسیاری از آلودگی های بذرزاد باعث ظهور بیماری در مزرعه، کاهش تراکم گیاه و یا مشکلات متعدد دیگری می شوند. همچنین کشت بذور آلوده در مناطق مختلف باعث می شود که این بیماری ها به سایر مناطق نیز راه یابند. عامل دیگری که باعث افزایش اهمیت شناخت انواع بیماری بذرزاد می گردد، تجارت بین المللی بذر است.  به همین دلیل صدور گواهی بهداشتی برای جلوگیری از انتشار بیماری ضروری می باشد. سلامت بذر  در درجه ی اول به عدم وجود عوامل بیماری زای باکتریایی، قارچی، ویروس ها، ویروئیدها، نماتدها و  حشرات و در درجه ی دوم به وجود عناصر غذایی بستگی دارد.

نحوه ی گسترش انواع بیماری بذرزاد

الف) بیماری های بذرزاد بیرونی

تعدادی از این عوامل بیماری زا روی سطح بذر زندگی می کنند. این عوامل که اثر قابل ملاحظه ای بر ظاهر بذر ندارند، در هنگام جوانه زنی بذر یعنی زمانی که در شرایط محیطی مناسبی برای رشد و تکثیر قرار می گیرند، شروع به تکثیر کرده و باعث پوسیدگی بذر و یا فساد گیاهچه می شوند و در جوانه زدن اختلال ایجاد می نمایند. همچنین ممکن است به بافت های مختلف گیاه سرایت کرده و سبب بیماری بوته گردند. از جمله این گونه بیماری بذرزاد می توان به سیاهک بذر سورگوم (Sphacelotheca sorghi)، سیاهک پوشیده ی جو (Ustilageo hordei) و سیاهک پنهان غلات (Neovossia و Tilletia spp) اشاره نمود.

ب) بیماری های بذرزاد درونی

تعداد دیگری از میکروارگانیسم ها در قسمت های مختلف بذر (پوسته، جنین و …) هستند  و زمانی که شرایط مناسب شود، به گیاهچه حمله می کنند و یا ممکن است درون بذر و  روی جنین وجود داشته باشند و سبب تاخیر در جوانه زنی و ضعف گیاهچه و آلوده شدن  گیاهان گردند. مانند سیاهک آشکار گندم و جو (Ustilago) که به صورت میسیلیوم غیرفعال  درون بذرهای آلوده زندگی می کند. این میسیلیوم ها می توانند 4 تا 5 سال در دانه به  حالت غیرفعال یا کمون باقی بمانند. به این ترتیب همزمان با کشت بذرهای آلوده، فعالیت قارچ با جوانه زدن میسیلیوم ها آغاز شده و همراه با گیاه در جوانه ی انتهایی آن رشد می کند. با ظهور خوشه ها یا حتی قبل از آن قارچ به سنبله حمله کرده و با رشد و فعالیت درون سلول ها، تمام بافت سنبله به جز محور آن را از بین می برد.