خاک شور  – روش های مبارزه با شوری خاک

تعريف خاک شور

اگرچه تعريف خاک شور با توجه به نوع گياهي كه در آن كشت مي شود بايد بيان گردد اما به طور كلي مي توان گفت به خاكي كه غلظت نمک در منطقه ريشه ی آن به حدی بالاتر از ميزان متعارف رشد گياه برسد، خاک شور مي گويند. اين شوري در خاک شور در حدي است كه رشد گياه را تحت تاثير قرار داده و مانع رشد مي شود. به عبارتي ديگر خاک شور داراي مقدار هدايت الكتريكي عصاره اشباع بيشتر از 4 دسي زيمنس بر متر مي باشد. به طور معمول براي اندازه گيري ميزان شوري خاك از هدايت الكتريكي استفاده مي كنند. از جمله آسيب هاي وارده از سمت خاک شور به گياه مي توان به اين مورد اشاره نمود كه گياه آب مورد نياز خود را به سختي مي تواند از خاك دريافت كند، در نتيجه رشد گياه كم شده و يا اصلا رشد نخواهد كرد. در واقع در حالت شوري خاك لایه یا افق بسیار متراکمی در زیر خاک تشکیل شده که مانع عبور آب و هوا به ریشه گياهان خواهد شد. در كنار آن جذب مواد غذايي از طريق ريشه از خاک شور بسيار كاهش مي يابد. عوامل متعددي نظير شرايط آب و هوايي، بافت خاك، نوع گياه و كيفيت آب بر شوري خاك تاثير مي گذارند.

گياهان حساس به شوری

گياهان حساسيت هاي متفاوتي نسبت به شوري خاك از خود نشان مي دهند. برخي از آن ها شوري را راحتتر تحمل كرده كه به آن ها گياهان متحمل شوري مي گويند و بعضي ديگر نسبت به خاک شور بسيار حساس هستند كه به آن ها گياهان حساس به شوري مي گويند.

عوامل موثر بر شوری خاک شور

١. شوري آب آبياري

٢. كاربرد كودهاي حاوي نمك هاي مضر و يا استفاده بيش از اندازه از كود (نكاتي كه بايد در انتخاب يك كود مناسب در نظر بگيريم)

٣. تعداد بارهاي آبياري و نوع سيستم هاي آبياري

روش های مبارزه با شوری خاک – راهكارهای كشاورزی در خاک شور

همان طور كه پيشتر اشاره شد خاک شور در كشاورزي باعث كاهش جذب عناصر غذايي و آب مي شود.

اين كاهش جذب عملكرد محصول را نيز كاهش خواهد داد. در ادامه راهكارهايي را در اين رابطه مطرح خواهيم كرد:

١. استفاده از انواع كودي مناسب و زمان بندي درست كوددهي عدم جذب كامل كود موجب افزايش املاح و شوري خواهد شد. كود مناسب كه حلاليت بالاتر داشته باشد و بيشترين جذب را از طريق ريشه گياه داشته باشد باعث كاهش شوري خاك مي شود.

٢. آبشويي از جمله ديگر راهكارهاي كاهش شوري خاک شور شستشوي املاح خاك است كه  در سطح خاك تجمع مي يابند.

3. مخلوط كردن آب هاي آبياري شور مخلوط كردن آب شور و شيرين و يا آبدهي يكي در ميان آب شور و شيرين باعث كاهش ميزان شوري مي گردد.

4. تغيير شيوه آبياري بهتر است در صورت امكان از شيوه آبياري قطره اي استفاده كنيم زيرا در اين متد محلول خاك را همواره رقيق نگه مي داريم.

5. كاشت گياه مقاوم به شوري و يا كاشت زود هنگام گياه در صورت امكان كشت زود هنگام در فصل بهار مي تواند تعديل كننده اين مشكل باشد.

6. انتخاب محل كاشت مناسب بذر كاشت بذر در محل هايي كه تجمع نمك كم تر است.

7. تركيب خاک با خاک های اصلاح کننده ترکیب خاک شور با خاکی مثل پیت ماس بیور باعث کاهش پی اچ قلیایی یا همان شوری خاک می گردد. این نوع خاکی با مواد عالی بالا ساختار فیزیکی خاک را اصلاح می کند و با pH اسیدی خود ساختار شیمیایی خاک را اصلاح خواهد کرد.

8. كاستن از فاصله آبياري پس از آبياري ميزان شوري محلول خاک كمتر شده تا آنكه دوباره آب توسط گياه مصرف شود و يا تبخير شود. با كاستن از فاصله مابين آبياري ها مي توان غلظت املاح را كاهش داد و در نتيجه از شوري خاک شور كاست.