انواع نمونه های خاک
شرکت هنر طبیعت سگال، پیش از صحبت راجع به نحوه نمونه برداری از خاک ، انواع نمونه های خاک را مورد بررسی قرار خواهد داد. انواع نمونه خاک عبارتند از: ساده، مرکب، دست نخورده، دست خورده.
– نمونه ساده: اگر هر یک از نمونه های برداشت شده جداگانه مورد تجزیه قرار گیرد به آن نمونه ساده گویند.
– نمونه مرکب: اگر تعدادی نمونه ساده را مخلوط کرده و یک نمونه نهایی برداریم به آن نمونه مرکب گویند.
– نمونه دست نخورده: اگر نمونه ساختار طبیعی خاک را داشته باشد، به آن نمونه دست نخورده می گویند. برای تعیین خواص فیزیکی خاک بیشتر از این نوع نمونه استفاده میشود.
– نمونه دست خورده: اگر نمونه ساختارطبیعی خاک را نداشته باشد و یا ساختار طبیعی آن به هم بریزد، نمونه دست خورده گفته می شود. برای بیشتر آزمایشهای شیمیایی خاک از این نوع نمونه استفاده می شود. در اين روش پس از اینکه برحسب مساحت مزرعه، از چندين نقطه نمونه برداري شد، نمونه هاي مربوط به هر عمق در نقاط مختلف را با هم مخلوط ميكنيم. در پايان يك نمونه كه تركيبي از خاك نقاط مختلف در عمق مشخص مي باشد، به دست می آيد. تعداد نمونه هاي ساده یک مزرعه، متغير است و به صورت ميانگين از هر قطعه ١٥ هکتاری ٣٠ نمونه تهیه می شود.
نحوه نمونه برداری از خاک
قبل از نمونه برداري از خاک ، سطح محل نمونه برداري را از خرده سنگها، علفهاي هرز و هرگونه ناخالصی پاك مي كنيم. عمق نمونه برداري به نوع و سن گياه بستگي دارد. عمق مناسب برای بیشترگیاهان زراعی30 ـ 0 سانتیمتر است اما گاهی برای برخی از گیاهان با ریشه عمیق (مانند یونجه) از عمق 60 ـ30 سانتیمتر هم نمونه برداری می شود. جهت نمونه برداري از مته هاي نمونه برداري (اُگر) استوانه ای یا مارپیچی استفاده می شود. نوع استوانه ای برای خاکهاي شني و خشك و نوع مارپيچي، براي خاك هاي مرطوب مناسب مي باشد. درصورت نداشتن اُگر، از بيلچه يا بيل دستي استفاده مي گردد. از سیلندر نمونه برداری برای برداشت نمونه های دست نخورده استفاده می کنند. در صورت استفاده از مته هاي نمونه برداري، با گردش دسته آن، خاك در محفظه یا انتهاي آنها جمع مي گردد و با استفاده از بيلچه یا بیل، ابتدا گودالي به عمق 30 ـ 0 سانتیمتر ایجاد کرده آنگاه از دیواره این گودال یک نمونه ساده به وزن تقریبی یک کیلوگرم برداشت می کنیم. نمونه برداشت شده را در داخل کیسه یا سطل همراه میریزیم.
در آخر یک زیرانداز پهن کرده و خاک تمام کیسه های یک کیلوگرمی مربوط به هر عمق را روی آن میریزیم و مخلوط و پهن می کنیم. به ترتیبی که ضخامت خاک پهن شده حدود یک سانتیمتر گردد. تمامي خار و خاشاك، سنگريزه ها را تفكيك و كلوخه ها را خرد مي نماييم. خاك هاي پهن شده روي زیرانداز را به صورت مستطيل درآورده و قطرهاي اصلي آن را ایجاد می کنیم. یکی از مثلثهای ايجاد شده را خارج ساخته و اين عمل را آنقدر تكرار ميكنيم تا در حدود يك كيلوگرم از تركيب خاك حاصل شود. یک کیلوگرم خاک مرکب نهایی را داخل کیسه میریزیم. توصيه میشود نمونه مركب را در سايه خشك كرده و سپس انتقال دهيم و البته هيچگاه نبايد از روش ايجاد حرارت در خشك كردن آن استفاده نمود. در غير اين صورت درب پلاستيك را بسته و به سرعت به آزمايشگاه خاك شناسي منتقل می نماييم.
