تنظیم pH تانک سمپاش کلید افزایش اثربخشی محلولپاشی ها
کمتر کسی به اثر بخشی سموم و کودها و ارتباط آن با آب و یا در واقع با pH آب مورد استفاده، توجه دارد. از آنجایی که pH شیره گیاهی در اغلب گیاهان حدود 8/5 می باشد، بنابراین برای انجام محلول پاشی یا استفاده از ترکیبات کودی باید pH ترکیبات مورد استفاده به این مقدار نزدیک باشند تا بیشترین میزان جذب حاصل شود. هر چه مقدار pH با مقدار مطلوب فاصله داشته باشد میزان تأثیر و جذب عناصر غذایی کاهش پیدا می کند. به طوری که در pH های بالاتر از حد مطلوب، عدم جذب عناصر غذایی مشاهده می گردد و در pH پایین نیز خطر مسمومیت و سوزندگی بافته ای گیاهی وجود دارد. از طرف دیگر با توجه به گران قیمت بودن آفتکش ها و خطرات زیست محیطی آن ها، می توان با به کارگیری آن ها در شرایط مطلوب کارایی آن ها را افزایش داده و استفاده از آن ها را به حداقل برسانیم. در این زمینه نیز pH آب عامل مهمی در اثر بخشی سموم به حساب می آید. بیش از حد اسیدی یا بازی بودن مخلوط سم می تواند باعث کاهش میزان اثر سموم شود و یا حتی در شرایطی باعث بروز نتایج عکس و یا جبران ناپذیر در محصولات کشاورزی شود.
وضعیت آبی کشور از نظر pH
به استناد گزارشات مختلف به نظر می رسد اکثر آب های کشاورزی کشورمان قلیایی باشد و گاهی pH آب اعداد 8 تا 9 را نشان می دهد. بسیاری از سموم در محیط قلیایی به نسبت های مختلف هیدرولیز (Decompose) می شوند، یعنی مولکول های سم توسط آب تجزیه شده و شکسته می شوند و در نتیجه اثر سمپاشی را کم می کنند. اگرچه pHبالای 5/7 برای کم کردن نیمه عمر بعضی از سموم کافی است، اما بین کوتاه شدن عمر سم و بالارفتن درجه قلیائی بودن آب رابطه مستقیم وجود دارد، یعنی هر چه pH بالاتر برود جریان هیدرولیز هم سرعت بیشتری می گیرد. به ازای هر واحد افزایش pH سرعت تجزیه شدن می تواند تا 10 برابر افزایش یابد. با متعادل نگه داشتن pH و تنظیم آن در مخلوط سمپاش می توان از هیدرولیز سموم و کاهش اثر بخشی آنها جلوگیری کرد. برای این منظور از عامل بافری استفاده می کنند.
یک روش تنظیم pH آب درون مخزن سمپاش:
ابتدا مخزن سمپاش را تا حد لازم از آب پر کنید و سپس عامل بافری را به آهستگی و به میزان کم در حالی که همزن مخزن در حال هم زدن محلول است به آن اضافه کنید. با هر بار اضافه کردن عامل بافری pH آب را اندازه بگرید تا به حد مطلوب برسید سپس سم را به مخزن اضافه کنید. به طوری که برای کاهش هر 2واحد pH باید یک لیتر از عامل بافری را با 1000 لیتر آب مخلوط کرد. برای کاهش pH محلول حاوی عناصر غذایی از دو روش می توان استفاده کرد:
. اسیدهای صنعتی (اسید فسفریک، اسید نیتریک، اسید سولفوریک)
. اسیدهای آمینه با pHپایین
. از بین این دو روش به طور معمول از اسیدهای صنعتی استفاده می شود.
برخی از معایب این روش به شرح زیر است:
. کاهش ناگهانی و سریع pH و وارد کردن شوک و استرس به گیاه
. پایدار نبودن کاهش pH، بطوریکه دوباره به حالت اولیه باز می گردد
. شسته شدن اسیدهای صنعتی و انتقال به آب های زیرزمینی و آلودگی آب های زیرزمینی
. کاهش جمعیت میکروارگانیسم های خاک و در نتیجه کاهش میزان حاصلخیزی خاک
. سوزندگی ریشه و یا برگ ها با کوچکترین نوسان در دز مصرف اسیدها
. واکنش شیمیایی با ترکیبات دیگر و در پی داشتن اثرات مخرب
. ایجاد مشکل خوردگی در سیستم های آبیاری و لوله های فلزی و نهرهای بتونی
. خطرناک بودن استفاده از اسیدها اما هنگامی که از اسیدهای آمینه برای کاهش pH استفاده می شود، این کاهش به صورت تدریجی بوده و میزان pH به صورت پایدار در حد نرمال باقی مانده و از این طریق می توان به جذب هر چه بیشتر عناصر غذایی و همچنین بالا بردن کیفیت و کمیت محصول کمک کرد.
